YAKUTİYE KENT MEYDANI
Erzurum, insan ve mekânın zamanla bütünleştiği tarihsel olguların ve dinamiklerinin geçmiş izlerini içinde barındıran, kendine özgü bir ruha sahip, tarihi ve kültürel bir merkezdir. Yakutiye medresesi ise Erzurum tarihi ve kültürünü somutlaştıran ve tıpkı Erzurum gibi kendine özgün bir ruha sahip olan şaheser olarak karşımızda durmaktadır. Yakutiye bir taş yığını değildir. Erzurum insanının toplumsal bilinç ve sorumluluk duygusunun ifadesidir. Tarihin derinliklerinden gelen kültürel birikimin somutlaştığı bir abidedir ve şehrimizin önemli simgelerindendir. Şehircilikte önemli olan geçmişin hatırasını bugünkü nesillere aktarabilmektir. Tarihi mirasa sahip olabilmek için muhakkak o yerde yaşayanların tarihi bilince sahip olmaları şarttır. Müdahaleci ekonomi döneminde kullanılan pasif koruma yöntemi ile birlikte tarihi dokunun korunması maddi bir külfet olarak algılanmış ve halk tarihi dokuyu korumaktan ziyade tahribata yönelik bir düşünceye kendisini kaptırmıştır. Bu düşünceden toplumu kurtarabilmek ve tarihi eserlerin etkili olarak korunabilmesi için tarihi değerlerin yaşama dâhil edilmesi gereklidir.
Bundan dolayı Yakutiye Belediyemiz Avrupa kentsel şartı ile belirlenmiş olunan fiziksel kentsel çevrenin geliştirilmesi ve kentlerde kültürel ve toplumsal olanakların yaratılması hedefleri göz önünde tutularak Yakutiye Medresesi ve Lalapaşa Cami çevresini kent meydanı olarak düzenleme kararı almış ve uygulamıştır.
Yakutiye Kent Meydanı Çalışmalarında çevresel koruma metodu uygulanmaya çalışılmıştır. Bu yaklaşım pasif korumanın tam zıddı bir tarzda tarihi eserlerin şehir planlamasına dahil edildiği çevresel düzenlemelere daha fazla önem veren, halkın katılımının sağlandığı ve şehrin cazibe merkezi olarak düşünüldüğü bir koruma anlayışıdır. Bu anlayışta tarihi eserlerin anıtsal değerleri ile birlikte kültürel değerlerinin de ön plana çıkarıldığını görmekteyiz. Bu anlayışın temelinde tarihi dokuyu bir müze olarak korumaktan daha ziyade şehrin yaşam merkezi haline getirilmesi fikri yatmaktadır. Bu yaklaşımda ana unsur tarihi dokunun korunması planlamalarında bugünkü toplumsal değerlerin göz önünde tutularak, tarihi dokunun şehrin günlük sosyal yaşam merkezlerinden biri haline getirecek projelerin geliştirilmesidir.
Çevresel koruma metodu sayesinde Müdahaleci ekonomiden serbest ekonomiye geçişle birlikte artan ekonomik kaygıların önüne geçilmiştir. Tarihi çevreyi korumak gelişen turizm ile birlikte ciddi bir ekonomik kalkınmayı ve bununla birlikte markalaşmış bir şehrin oluşumuna katkı sağlayarak, sürdürülebilir bir toplumsal kalkınmaya neden olmaktadır. Bu faydasının yanı sıra alternatif ve özgün yeni kentsel mekânların oluşumuna yardımcı olur. İnsanlarda psikolojik bir rahatlamaya neden verir ve şehirde yaşayanlara şehre ait oldukları duygusunu kazandırır.
İşte Yakutiye Belediyesi burada uygulamış olduğu kent meydanı projesi ile sadece şehrimize ait iki değerli tarihi varlığı korumakla kalmamış aynı zamanda sokakların insanlara yabancılaşmasına engel olmaya yönelik önemli bir adım atmıştır. Meydanın çeşitli sosyal etkinliklere uygun mekânsal tasarımları yapılarak birçok kültürel etkinliğin düzenlenmesine elverişli bir hale getirilmiştir. Bundan dolayı Yakutiye Kent Meydanı Erzurum da yaşayan toplumların tarihsel, ekonomik, siyasal, kültürel ve ahlaki değerlerin gelişimlerinin yani uygarlıkların yaşandığı alanlar ve eserlerinin sergilendiği sosyal yaşam ve toplumsal dayanışmanın olduğu canlı bir sosyal doku ile ruh kazanmış bir mekân olarak karşımıza çıkmaktadır.
Yakutiye kent meydanı uygulamasında Erişilebilirlik ilkesi de göz ardı edilmemiştir. Bundan dolayı çocuktan yaşlıya, erkekten kadına, sağlıklı bireylerden hasta, zayıf, engelli bireylerimize kadar tüm bireylerimizin kent meydanına ulaşabilmesi ve hizmetlerden istifade edebilmeleri sağlanmıştır. Bu özellikle şehirlilik kültürü açısından son derecede önemlidir.
Yakutiye Kent Meydanı yerleşim alanlarından uzak olmaması, kamusal alanlardan uzak kalmaması, ulaşım ve güvenliğin sağlanması açısından son derecede elverişli bir konumda yer almakta ve kendisine alternatif olarak düşünülen diğer birçok açık alan ve meydanlarla mukayese edilemeyecek kadar büyük üstünlüklere sahip olmaktadır.
Yakutiye kent meydanı ile tarihsel değerlerimizin muhafaza edilmesinin yanı sıra bu eserlerimizin mimari sanatsal değerleri de ortaya çıkarılmış ve geçmiş kuşaklardan devralınan kültürel mirasın bir sonraki kuşağa aktarılması teminat altına alınmıştır. Yakutiye Kent Meydanının bu faydalarının yanı sıra ulusal, dini, bölgesel, yerel vb. bir kimliğin yaratılması için sembol olarak kullanılması ve Turizm geliri elde edilmesi faydalarını sağlayacağından şüphemiz yoktur.
Yakutiye Kent Meydanında uygulanan peyzaj çalışması ile çevre kalitesini artırıcı ve kentsel mekân tasarımında çevresel bütünleşme sağlanmıştır. Bu sayede doğal unsurların zaman ve mekâna göre seçilerek insan, mimari ve çevre unsurunun bir bütün olarak birbirleriyle buluşmaları sağlanmıştır. Özellikle gece geç vakitlerde güvenlik sıkıntısına sebebiyet verebilecek kişilerin saklanabilecekleri bir alan olmaktan çıkarak kente bir kültür merkezi haline getirilmesi uygulanan peyzaj çalışması ile mümkün olmuştur.
About The Author
