KOKOR“
Çocukluk hafızamda en ürkütücü ve korkutucu olan isim kokor olarak kalmıştır. Hemen hemen bütün Erzurumluların neredeyse bir asır boyunca çocuklarını tehlikelerden korumak, Uyumamak için direnen çocukları uykuya zorladıkları ve istemedikleri şeyleri çocuklarının yapmasına engel olarak kullanmış oldukları silah hep “kokor” olmuştur. Bir öcü, tuhaf bir yaratık olarak algıladığımız “kokor” meğerse insanlıktan nasibini almamış bir hainmiş. Öylesine bir hain ki bütün bir şehri yaptığı zulümler ile sindiren bir kalleş.
Kokor olarak bir şehrin hafızasına korku olarak yerleşmeyi başaran kişi kim diye merak ediyorsanız hemen hakkında kısa bir bilgi verelim. Bu Kokor Erzurum’un Horasan ilçesinin eski ismi Zanzak yeni ismi Akçataş köyünde 1892 yılında doğan Zahar’dır. Babasının ismi Kokor olup Zanzaklı Kokor veya Zanzaklı Kokor oğlu Zahar ismi ile Ermeni çeteleri arasında nam salmış zalim birisidir. Keskin nişancılığı ile meşhur olup özellikle kapısının önünde duran yada oturan Müslümanları vurmaktan zevk alırmış. Tabi yaptıkları sadece bununla kalmamış. Cinayetlerinde bazen tüfek yerine belinde sürekli olarak taşıdığı kimine göre kılıç kimine göre büyük bir hançeri kullanmış. Zorla girdiği Türk evlerine ölümü, acıyı, yokluğu getirmiş cinayet işlediği evleri talan etmiş. Hamile kadınları defalarca bıçaklayarak veya karınlarını deşerek karınlarındaki bebeklerle birlikte öldürüp bundan büyük zevk alırmış. Çocuk yaştaki kızlara tecavüz etmekten hoşlanan bu adam eline geçirdiği bir çok erkeğin ise karınlarını deşip yaralarından içerisine barut döküp ateşe vererek korkunç acılar içerisinde bu mazlumları öldürürmüş. Bebeklerin üzerlerine asit dökerek öldürmek onun ayrı bir zevk kaynağı olmuştur. Yönettiği 500 kadar atlıdan oluşan çetesi ile birlikte köyleri yakıp yıkmıştır. Katıldığı en büyük katliam karyeler olarak bilinen katliamdır. karyeler ahâlîsini göğüslerinden çivi çakarak süngü ile süngüleyerek, bir kısmını boğazlayarak ve kadınların göğüslerini keserek öldürdükleri bu katliamdan sonra Kokor oğlu Zahar, Ermeni General Antranik ile birlikte Kazım Karabekir kuvvetlerinin önünden kaçarak ilk önce Sarıkamış daha sonra Kars taraflarına kaçmış daha sonra Ermenistan’a geçerek işlemiş olduğu insanlık suçlarının hesabını vermekten kurtulmuştur.
Kokorun yaptığı bu insanlık dışı davranışlar nesilden nesile bir şehrin insanlarının belleğine bir korku simgesi olarak işlemiştir.
Eren CEYLAN
Share this content: