İLLERİN BEYİ

Bu tanımı yıllar önce orta Asya ülkelerine yaptığım bir ziyaret esnasında Kazakistan’da sohbet ettiğim bir Kazak Türkünün bana sorduğu nereli sorusuna Erzurumluyum cevabını verdiğimde demek illerin beyi olan Erzurum’dan geliyorsun diye duymuştum. Sonradan öğrendim ki Kazakistan da illerin beyi Erzurum çiçeği ise Gümüşhane diye bir söz dolanır dururmuş. Muhtemelen İpek yolu kervanlarının Erzurum üzerine gidip geldiği dönemlerde kalan bir söz bu.

Erzurum o dönemler müreffeh bir ticaret şehri olmasının yanı sıra bir beylerbeylik merkezi daha sonraları ise Eyalet merkezi olmuş. Şimdiyle mukayese etmek için Büyükşehir diyebiliriz.

Bu tanım Erzurum’un ününün, gelişmişliği ve şimdiki tabiriyle bir cazibe merkezi olduğunun göstergesi. Erzurum aslında bugünde illerin beyi olan bir şehir. Tek sorunu var kendisini Erzurumlu olarak tanımlayan kesimler bunun farkında değiller.

Milli mücadele döneminde toplanan Erzurum Kongresine davetiye gönderilen illerin haritalarını bir koyup baktığınız zaman Erzurum beylerbeyliğinin sınırlarını göreceksiniz. Bu şehirlerin tamamı Dulkadir oğulları beyliğinin soy bağı ile birbirleriyle ilişkili olduğu ve bu beyliğin Anadolu dışında kalan sınırlarda dahi etkili olduğu görüldüğünde Erzurum şehrinin hem coğrafik hem de demografik olarak bölgede ne kadar etkili olduğunu göreceksiniz.

Bugün içerisi boşaltılan bir şehir görünümünde olan Erzurum çevresinde siyasi zorlamalar ile bölge merkezi haline getirilmeye çalışılan şehirlere bakın tüm uğraşılara ve kaynak aktarımlarına rağmen bölgeye hitap edemiyorlar. Ama Erzurum bu boş haliyle bile bütün bölgeye hitap etmektedir. Erzurum’dan alınıp Trabzon’a, Erzincan’a, Elazığ’a taşınan bölge müdürlükleri sorumluluk alanına giren bölgelere bir türlü hitap edemiyorlar. Bu müdürlükler Erzurum’da iken daha etkili değil miydi?

Atatürk üniversitesi kadar geniş bir bölgeye hitap edebilen bir başka üniversite var mı? Bu başarı sadece üniversitenin büyüklüğü ve kalitesinden mi kaynaklanıyor. Yıllarca bu şehir geniş bir coğrafyanın sağlık merkezi değil mi?

Erzurum kalkınmadıkça sizce beylik etmiş olduğu illerin kalkınması mümkün olacak mı? Araş.Yazar: Ümit Topal

About The Author

yönetici

Erzurum Sevdası Dergisi: Erzurum Sevdası, Türkiye’nin doğu bölgesinde yer alan Erzurum şehrinin kültürel, sosyal ve tarihi zenginliklerini tanıtmayı amaçlayan bir dergidir. Yerel yazarların, sanatçıların ve akademisyenlerin katkılarıyla hazırlanan dergide, Erzurum’un kendine özgü kültürü, gelenekleri, edebiyatı, sanatı ve toplumsal meseleleri ele alınmaktadır. Dergi, aynı zamanda şehrin tarihine ışık tutan makaleler, şiirler, hikayeler ve fotoğraflar ile derinlemesine bir bakış açısı sunarak okuyucuların Erzurum’u daha yakından tanımasına yardımcı olur. Erzurum Sevdası, hem yerel hem de ulusal düzeyde, Erzurum’un tanıtımına katkıda bulunmayı hedefleyen önemli bir yayın organıdır.

See author's posts