Bir göçmen kuş olsak Erzurum’a barajları, otlakları ve çayırları takip ederek Erzurum ovasına geliriz. Bu barajları besleyen nehirler Erzurum ovasına can olur, bereket olur. Bu ovanın etrafındaki dağlar şehre hayat verir. Palandöken, Kargapazarı ve Dumlu dağları otlakları ve çayırları ile şehri besleyen hayvanlara et olur, kan olur, can olur. Binbir zorluklarla çalışan çiftçiye umut olur
Bu şehirde üç denize su dökülür; palandöken dağlarının güneyinden giden Aras nehri Hazar denizine ulaşırken, Dumlu dağında doğan sular Fırat üzerinden Basra körfezine yine şehrin kuzeyinden geçen Çoruh nehriyle kara denize ulaşır.
Birçok medeniyetin izlerini bu şehirde görmem mümkün; şehrin ismi Farça kapıdan gelir ve Rum kapsı demektir. Yanı batı medeniyetin başlangıç noktasıdır Erzurum bu nedenle karaboğaz kesende denilebilir.